Компаративна анализа на клучните економски индикатори Стопанската комора за информатички и комуникациски технологии МАСИТ и оваа година спроведе компаративна анализа на ИКТ-секторот во Македонија. Од спроведената анализа може да се заклучи дека оваа индустрија продолжува да се развива и покрај одредени структурни предизвици, што јасно се согледува преку споредбата на клучните економски индикатори за 2023 и 2024 година. Бројот на компании во секторот бележи благ пад, но секторот расте по други основи Во 2024 година, вкупниот број на активни компании во ИКТ- секторот изнесува 2.921, што претставува намалување од 5,5% во однос на 2023 година кога имало 3.091 компании. Овој пад може да се должи на процеси на консолидација, пазарна селекција, или зголемен притисок врз микро и мали ИКТ- компании. Сепак, оваа бројка не значи автоматски слабеење на секторот, земајќи ги предвид сите други параметри кои укажуваат на значителен раст. Зголемување на вработеноста и повисоки приходи – знак на здрав сектор Бројот на вработени во ИКТ-секторот во 2024 година достигна 23.948, што е раст од 10,7% во однос на 2023 година, кога во секторот работеа 21.640 лица. Овој податок укажува на зголемена побарувачка за ИКТ кадар, но и на проширување на капацитетите кај компаниите кои остануваат на пазарот. Истовремено, приходите од работењето пораснале за 12,5%, односно од 1.470.463.270 евра во 2023 година на 1.654.830.301 евра во 2024 година. Овој значителен пораст укажува на силна динамика во побарувачката за ИКТ производи и услуги, како на домашниот, така и на странските пазари. И покрај намалениот број на компании, останатите пазарни учесници успеале да генерираат значително повисоки приходи, што сугерира консолидирање и раст на продуктивноста. Раст на платите и на вкупните трошоци за човечки капитал Во 2024 година, вкупниот износ за плати и надоместоци на плати во ИКТ-секторот изнесува 314,3 милиони евра, што претставува раст од 18% во однос на 2023 година, кога овој износ беше 266,8 милиони евра. Овој пораст укажува на неколку важни трендови: зголемена конкуренција помеѓу компаниите за квалификуван кадар, поголема финансиска стабилност на фирмите и веројатно проширување на тимовите. Инвестирањето во човечкиот капитал станува еден од клучните приоритети на ИКТ индустријата, која се соочува со континуиран недостиг на високообразувани кадри и специјализирани профили. Паралелно со растот на платите, се зголемуваат и даночните трошоци поврзани со нив. Во 2023 година, компаниите во ИКТ-секторот платиле 28,8 милиони евра како трошоци за даноци на плати и надоместоци, додека во 2024 година таа бројка пораснала на 34,3 милиони евра – раст од 19%. Ова зголемување е очекувано и пропорционално со растот на вкупната маса на исплатени плати. Дополнително, покажува дека поголем број вработени се формално пријавени, што е индиректен показател за повисоко ниво на формализација и почитување на регулативите во секторот. Овој раст е поддржан и со раст на придонесите за задолжително социјално осигурување од 16,9%. ИКТ секторот на овој начин станува и двигател на социјално одговорно делување во економијата. Во 2024 година, трошоците за останати т.н. „нематеријални“ бенефиции за вработените – како што се бонуси, обуки, патувања, приватно здравствено осигурување или други облици на стимулации – изнесуваат 32 милиони евра. Во 2023 година, тие беа на ниво од 30,2 милиони евра, што значи пораст од 5,9%. Ова ни укажува на стабилен раст и на тоа дека компаниите вложуваат и во вработените надвор од класичните плати – со што создаваат услови за подобро задржување и мотивација на кадарот. Ваквите бенефиции често играат голема улога при избор на работодавач во висококонкурентниот ИКТ сектор. Просечната месечна бруто плата во секторот е зголемена од 2.290 евра во 2023 година на 2.376 евра во 2024 година, што претставува раст од 3,6%. Иако процентуално овој раст е умерен, станува збор за плати кои се неколкукратно над просекот во националната економија, што ја позиционира ИКТ индустријата како најконкурентна во однос на компензацијата на човечкиот капитал. Значително зголемување на профитабилноста и даночните обврски Најзабележителен скок има кај данокот на добивка, кој пораснал за речиси 65%, од 20 милиони евра во 2023 година на 33 милиони евра во 2024 година. Овој податок сугерира дека компаниите не само што генерираат повеќе приходи, туку и работат со поголема профитабилност, што е позитивен индикатор за зрелост на пазарот. Импресивен раст на извозот – ИКТ како движечка сила на економската интернационализација Најсилниот позитивен сигнал доаѓа од извозот. Во 2024 година, ИКТ-секторот извезол услуги во вредност од 664 милиони евра, што претставува раст од 20% во однос на 2023 година, кога извозот изнесувал 553 милиони евра. Овој раст е доказ дека македонскиот ИКТ-сектор сè повеќе се позиционира на меѓународниот пазар, што му овозможува поголема отпорност и стабилност. Година на квалитативен раст и стабилизација на ИКТ-секторот И покрај намалениот број на компании, ИКТ-секторот во Македонија во 2024 година бележи значителен квалитативен и квантитативен раст. Расте бројот на вработени, платите, приходите, извозот и профитабилноста, што укажува на консолидација на пазарот и зајакнување на неговите носечки актери. Овие податоци се силен аргумент за потребата од континуирана поддршка на секторот преку политики за човечки капитал, интернационализација и иновации. Раст и развој на ИКТ секторот во Македонија: 2020–2025 ИКТ-секторот во Македонија во изминатите пет години бележи конзистентен и стабилен раст по сите релевантни економски индикатори. Од 2020 до 2025 година, секторот се истакнува со значително зголемување по однос на сите наведени параметри во оваа анализа. Овие резултати не само што рефлектираат здрава и одржлива експанзија, туку укажуваат и на созревање на ИКТ индустријата – како во делот на интерна организација и професионализација, така и во делот на нејзината конкурентност на домашниот и меѓународниот пазар. Секторот демонстрира високо ниво на отпорност на надворешни економски влијанија и континуирана адаптибилност на глобалните трендови, што го позиционира како еден од најзначајните столбови на македонската економија. Податоците укажуваат дека ИКТ не е само придружен сегмент – туку стратешки двигател на раст, извоз и иновации. Анализата е достапна на македонски и на англиски јазик: КОМПАРАТИВНА АНАЛИЗА НА ПАРАМЕТРИТЕ ВО ИКТ СЕКТОРОТ ВО МАКЕДОНИЈА COMPARATIVE ANALYSIS OF THE PARAMETERS IN THE ICT INDUSTRY IN MACEDONIA Податоците се добиени од следните извори:Централен Регистар на РСМСтатистички портал на Државниот завод за статистикаНародната Банка на С. Македонија

ИКТ индустријата во Македонија го задржа позитивниот тренд на пораст, согласно последната анализа на МАСИТ, која покажува континуиран раст по однос на сите параметри. Просечната месечна бруто плата на вработените во оваа индустрија за 2023 година ни прикажува стабилност. Овој индикатор во 2023 година изнесува 2290 евра и бележи пораст од 1% во однос претходната 2022 година кога бил 2260 евра за просечна месечна бруто плата исплатена по вработен. Платите и надоместоците од плата пак, бележат поголем пораст. Во 2023 година биле реализирани приближно 266,8 милиони евра, споредбено со 2022 година кога биле реализирани 215,2 милиони евра, што ни покажува зголемување од 24% на овој индикатор. Во 2023 година, забележан е и пораст на вкупниот број на регистрирани субјекти во индустријата. Во 2022 година имало активни 2846 компании во индустријата, а во 2023 година се евидентирани 3091 компанија, што ни прикажува пораст од 9% на овој индикатор. Согласно анализите на МАСИТ од претходните години, во 2022 година е забележан пораст од 16% на бројот на компании во однос на 2021 година, односно минатогодишниот пораст бил речиси двојно поголем од тековно евидентираниот пораст од 9%.*Процентите за порастот од претходните 5 години се достапни во табелата прикажана најдолу во оваа анализа. Во 2022 година, евидентирани биле 19947 вработени лица, а во 2023 година се евидентирани 21640 лица. Забележан е пораст од 8% на овој индикатор. За споредба, минатогодишниот измерен пораст изнесувал 13% повеќе вработени во 2022 во однос на 2021 година, што укажува на благо опаѓање на вработувањата во ИКТ секторот. Значителен пораст е забележан во исплатата на останати трошоци за вработените во индустријата. Во 2023 година се исплатени над 30 милиони евра, односно 37% повеќе од претходната 2022 година кога за останати трошоци компаниите одвоиле нешто над 22 милиони евра. Овој индикатор јасно покажува дека компаниите во континуитет одвојуваат се поголеми буџети во насока на зголемување на бенефициите и задоволството на своите вработени. Компаниите во 2023 година оствариле пораст и во приходите од работењето и во извозот и тоа 15%, односно 18% пораст во однос на 2022 година. Трошоците за даноци на плати и надоместоци на плата во 2023 година, исто така бележат зголемување за 24% во однос на 2022 година. Во ист однос бележиме пораст и на платените придонеси за задолжително социјално осигурување. ИКТ компаниите во државава во 2023 година изгенерирале данок на добивка во износ над 20 милиони долари, или 13% повеќе од 2022 година. Погледнете го движењето на генералните индикатори прикажано за последните 5 години со суми и проценти во табелата подолу: Извор:Централен Регистар на РСМ (за компании од следните шифри на дејност: 26.20, 26.30, 46.51, 46.52, 47.41, 47.42, 58.21, 58.29, 61.10, 61.20, 61.30, 61.90, 62.01, 62.02, 62.03, 62.09, 63.11, 63.12 и 95.11)Државен завод за статистика, МКСтат;Народна банка на С. Македонија, НБСтат Анализа на порастот на ИКТ индустријата согледан преку економските индикатори за 2023 – 06.06.2024

Согласно последните податоци, ИКТ индустријата повторно бележи значаен раст и покрај еконосмката криза. Според официјалните бројки од статистичкиот портал на Државниот завод за статистика, МКСтат и Народната Банка на С. Македонија, НБСтат, ИКТ индустријата по однос на исплатени плати и надоместоци на плати бележи значаен раст во 2022 година и изнесува 215.207.710 евра, што е за 30% повисока е сумата од 2021 година (165.229.713 евра). По однос на трошоците за даноци на плати и надоместоци на плати, компаниите од ИКТ индустријата во 2022 година платиле 23.177.032 евра, што е за 32% повеќе споредбено со 2021 година, кога бруто износот изнесувал 17.525.178 евра. Износот за платени придонеси за задолжително социјално осигурување од страна на ИКТ индустријата е за 31% зголемен споредбено со 2022 година (85.897.671 евра) и 2021 година (65.469.520 евра). Подолу погледнете ги сите расположливи генерални индикатори што се однесуваат на ИКТ индустријата.

The ICT industry is undoubtedly the fastest growing industry, which even in times of economic crisis has recorded significant growth. According to official figures from the statistical portal of the State Statistical Office of the Republic of North Macedonia, the average monthly gross salary paid per employee for the IT sector (computer programming) for 2022 is 2,260.10 euros, which is 13% more than the average monthly gross salary paid per employee for the IT sector for 2021. We recorded a 37% increase in total revenues for 2022 compared to 2021, as well as a high 42% increase in net exports for the same years. The total number of employees in the ICT sector in 2022 is 19,947 employees, which is 13% higher than the number of employees in 2021 (17,657 employees), while the total number of companies registered in the industry for 2022 is 2,846 companies, which is 16% more than in 2021 (2,450 companies). Below you can see the full table with information on the growth of the ICT sector in the past four years. The information from this analysis is based on official data obtained from the Central Registry, and some of it is also taken from the statistical portal of the State Statistical Office of the Republic of North Macedonia.

According to the latest published official data from the State Statistical Office, the average monthly gross salary paid per employee for the IT sector (computer programming) for December 2021 was 120,253 MKD and is 2.6 times higher than the average monthly gross salary paid for all sectors, which is 44,711 MKD. The annual average monthly salary for computer programming in 2021 is 111,202 MKD and has increased by 9.7% compared to 2021. Analyzing the annual averages of the average monthly gross salary paid over the last three years according to data published by the State Statistical Office, gross salaries in the computer programming sector increased by 9.7% in 2021, or 10.4% in 2020. For comparison, the average monthly gross salary paid for all sectors increased by 5.7% in 2021, or 8.3% in 2020. All information from this analysis is taken from the statistical portal of the  State Statistical Office of the Republic of North Macedonia.    

Comparative view for 2019, 2020 and 2021 According to data published by NBStat (NBRSM), in 2021 exports of Telecommunication, Computer and Information Services amounted to 330.44 million euros, achieving an increase of 37% compared to last year 2020 and representing 19% of the country’s total exports of services. A positive trade balance (surplus) of 214.00 million euros was realized, of which 96% was realized in the sub-group Computer Services. The increase in the trade balance compared to last year 2020 is 37% for the group Telecommunications, Computer and Information Services, with exports increasing by 37% and imports by 36% compared to last year. All information from this analysis is taken from the statistical portal of the National Bank of the Republic of North Macedonia – NBSTAT

This guide is designed to enable employers to recognize and easily apply these new tools and techniques used in developing new qualifications. Whether it is about preparing a qualification, in cooperation with the education authorities, whether it is about preparing a qualification that will be offered and performed by the employer, following the given steps and guidelines allows employers not only to independently formulate a qualification but also actively participation in other areas, above all, in the quality of qualifications, but also in the creation of educational policies. The guide was prepared by the Economic Chamber of North Macedonia, with the support of The Education for Employment in North Macedonia (E4E@mk) project, funded by the Swiss Agency for Development and Cooperation (SDC). GUIDE TO THE NEW QUALIFICATION VERIFICATION PROCESS (Macedonian)

Within the Center for Vocational Education and Training and with the support of the project Education for Employment in North Macedonia – E4E of the Swiss Embassy in the Republic of North Macedonia, we present the new “Guide through the qualifications in vocational education”. The guide was prepared by the working team that was hired for this purpose and it aims to present the conditions, opportunities and benefits that vocational education and training offers to each student. Guide through the qualifications in vocational education (Macedonian)

Digitalization is changing the way people live, work, and travel, and has opened up new opportunities for tourism businesses to compete in global markets. Digitalization is now the most important engine of innovation, competitiveness and economic growth in the world. The businesses of Kosovo are in a strong position towards digital transformation, and manage to reach global customers and audiences in amazing ways, however they struggle to understand the opportunities and benefits that come from utilizing powerful tools such online sales channels, ERP Software, CRM Systems, etc. They still are heavily reliant to manual processes, lack quality data and their digital channels are in poor conditions, expect for some cases with strong social media channels. This Brochure is prepared within the project “Digitalization path” funded by the USAID Economic Development, Governance and Enterprise Growth Project, implemented by MASIT (North Macedonia) in partnership with STIKK (Kosovo) and ICT Net (Serbia), available in English. Brochure: DIGITAL TRANSFORMATION INSIGHTS IN KOSOVO

This brochure aims to support the digital transformation process for companies operating in the sector of: Agriculture and processing Light manufacturing (apparel and textile, wood processing) Tourism (eco-tourism, rural tourism and adventure tourism) The goal of this brochure is to provide more detailed content about digital transformation and to serve as a guide for companies on how to successfully perform digital transformation and improve internal operation by implementing IT solutions. This Brochure is prepared within the project “Digitalization path” funded by the USAID Economic Development, Governance and Enterprise Growth Project, implemented by MASIT (North Macedonia) in partnership with STIKK (Kosovo) and ICT Net (Serbia). Brochure: Digital Transformation – Improve internal operations